Przyjęty do realizacji na zebraniu rady pedagogicznej 3 lipca 2015 r.
I Podstawowe akty prawne regulujące funkcjonowanie Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego:
- Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U.z 2004 r. nr 256, poz. 2572 z późn. zm.)
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół
(Dz. U. z 2001 nr 61, poz. 624 z późn. zm.)
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 204 oraz z 2014 r. poz. 251, z późn.zm)
- Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno – pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228, poz. 532)
II Wstęp:
Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego (WSDZ) obejmuje działania podejmowane przez szkołę w celu przygotowania uczniów do wyboru zawodu, poziomu i kierunku dalszego kształcenia oraz własnego rozwoju, stwarza uczniowi realną możliwość zdobycia wiedzy i umiejętności niezbędnych do odnalezienia swojego miejsca na drodze kariery zawodowej, poznania siebie i własnych predyspozycji zawodowych, zasad rządzących rynkiem pracy, uzyskania informacji
o lokalnym rynku pracy, zaplanowania własnej kariery zawodowej. Służy rozwijaniu umiejętności niezbędnych do rozpoznania własnego potencjału zawodowego oraz aktywnego poruszania się na rynku pracy. Działania realizowane są poprzez włączenie w program wychowawczy szkoły rodziców oraz innych osób, grup i instytucji – posiadają formę wieloletnich, systemowych zabiegów. Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego obejmuje ogół działań podejmowanych przez szkołę w celu przygotowania uczniów do wyboru zawodu, poziomu i kierunku kształcenia. System określa rolę i zadania nauczycieli w ramach rocznego planu działania, metody pracyoraz oczekiwane efekty.
III Cele szkolnego doradztwa zawodowego:
- Przygotowanie ucznia do roli pracownika.
- Przygotowanie rodziców do efektywnego wspierania dzieci w podejmowaniu decyzji edukacyjnych i zawodowych.
- Pomoc nauczycielom w realizacji tematów związanych z wyborem zawodu w ramach lekcji przedmiotowych.
- Wspieranie działań szkoły mających na celu optymalny rozwój edukacyjny i zawodowy uczniów.
- Systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na informacje.
- Pomoc uczniom w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej.
- Gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych.
- Udzielanie indywidualnych porad edukacyjnych i zawodowych uczniom i ich rodzicom.
- Prowadzenie grupowych zajęć aktywizujących, przygotowujących uczniów do świadomego planowania kariery i podjęcia pracy zawodowej.
- Kierowanie w sprawach trudnych do specjalistów: doradców zawodowych w poradniach psychologiczno-pedagogicznych i urzędach pracy, lekarzy, itp.
- Koordynowanie działalności informacyjno-doradczej szkoły.
- Współpraca z radą pedagogiczną w zakresie: tworzenia i zapewnienia ciągłości działań wewnątrzszkolnego systemu doradztwa zgodnie ze statutem szkoły oraz realizacji zadań z zakresu przygotowania uczniów do wyboru drogi zawodowej, zgodnie z programem wychowawczym szkoły.
- Wzbogacanie warsztatu pracy o nowoczesne środki przekazu informacji (Internet, CD, wideo).
- Przygotowanie uczniów do świadomego wyboru zawodu, zgodnie z ich zainteresowaniami i możliwościami.
- Kształtowanie postawy przedsiębiorczości i aktywności w pracy.
- Rozbudzanie aspiracji zawodowych i motywowanie do działania.
- Kształtowanie umiejętności analizowania swoich cech osobowości.
- Dostarczanie informacji o zawodach, wymaganiach rynku pracy.
- Kształtowanie umiejętności pracy w zespole, komunikatywności, zaangażowania.
- Kształtowanie szacunku do pracy.
- Kształtowanie umiejętności podejmowania decyzji.
IV Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego w ramach pracy
z uczniami obejmuje:
- Poznawanie siebie.
- Autodiagnozę preferencji i zainteresowań zawodowych, poznawanie zawodów.
- Analizę potrzeb rynku pracy i możliwości zatrudnienia na lokalnym, krajowym i międzynarodowym rynku pracy.
- Indywidualną pracę z uczniami, którzy mogą mieć problemy z wyborem szkoły i zawodu.
- Udzielanie informacji edukacyjnej i zawodowej.
- Pomoc w planowaniu rozwoju zawodowego.
- Konfrontowanie samooceny uczniów z wymaganiami szkół i zawodów.
- Pomoc w poszerzaniu wiedzy ogólnej i budowaniu kolejnych etapów rozwoju edukacyjno-zawodowego.
- Przedstawienie możliwości nabywania kwalifikacji zawodowych w trakcie nauki w szkole.
- Określenie zgodności predyspozycji uczniów z realizowanym kierunkiem kształcenia.
- Poruszanie się na rynku pracy (poszukiwanie i utrzymywanie pracy oraz radzenie sobie w sytuacjach trudnych: poszukiwanie pierwszej pracy, bezrobocie, mobilność zawodowa, ograniczenia zdrowotne).
- Przygotowanie do samodzielności w trudnych sytuacjach życiowych: egzamin, poszukiwanie pracy, podjęcie roli pracownika, zmiana zawodu, adaptacja do nowych warunków.
- Udzielanie informacji dotyczącej wpływu rynku pracy na planowanie kariery -zapotrzebowanie na pracowników w różnych branżach w ostatnich latach, cechy dobrego pracownika oczekiwane przez pracodawców.
- Kształtowanie umiejętności świadomego wyboru i poszukiwania pracy.
- Kształtowanie umiejętności planowania dalszego rozwoju edukacyjno-zawodowego i kontynuacji nauki w szkołach wyższych, szkołach policealnych lub w systemie kształcenia ustawicznego.
- Opracowywanie i aktualizowanie informacji o zawodach, drogach uzyskiwania kwalifikacji zawodowych oraz potrzebach rynku pracy.
V Opis programu:
Program doradztwa zawodowego w Zespole Szkół Technicznych
i Ogólnokształcących im. Henryka Pobożnego w Legnicy realizowany jest poprzez zajęcia przeznaczone dla poszczególnych klas:
- Klasy pierwsze – Jaki jestem?
Realizacja Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego zostanie poprzedzona diagnozą głównego beneficjenta, jakim jest uczeń, w zakresie jego:
1) zainteresowań;
2) uzdolnień;
3) możliwości i deficytów edukacyjnych;
4) potrzeb rozwojowych i edukacyjnych;
5) wartości, przekonań, postaw i oczekiwań;
6) sytuacji rodzinnej,
7) stanu zdrowia (w kontekście wyboru zawodu).
Celem jest stworzenie uczniom warunków do lepszego poznania siebie, pomoc
w określeniu ich zainteresowań, uzdolnień i innych cech istotnych przy podejmowaniu decyzji zawodowych i planowaniu kariery zawodowej oraz odpowiedzi m.in. na pytania:
- Co najbardziej lubię robić?
- Co mnie naprawdę pasjonuje?
- W jakich sytuacjach mam najwięcej energii?
- W jakich dziedzinach życia czuję się najlepiej?
- Jakie miejsce zajmuję w grupie?
- Jakie są moje mocne i słabe strony?
- Jak radzić sobie ze stresem?
- Jaki jest system moich wartości?
- Klasy drugie – Kim będę?
Celem jest uzyskanie przez uczniów odpowiedzi na pytania:
- W jakich dziedzinach życia gospodarczego i społecznego widzę siebie w przyszłości?
- Jaki zawód uważam za najbardziej interesujący?
- Co według mnie znaczy interesująca praca? Jakie warunki musi spełniać taka praca?
- Jakie są popularne, mało znane zawody?
- Jakie jest zapotrzebowanie na lokalnym rynku pracy?
- Klasy trzecie i klasy czwarte – Co zrobię?
Uczniowie powinni znaleźć odpowiedzi m.in. na pytania:
- Czy będę kontynuować naukę po ukończeniu szkoły?
- Jaką wybrać szkołę?
- A może założę własną firmę?
- Może potrzebuję specjalistycznej wiedzy?
- Czy warto ukończyć kwalifikacyjny kurs zawodowy?
- Gdzie mogę uzyskać pomoc?
- Jak przygotować się do rozmowy kwalifikacyjnej?
Formy adresowane do wszystkich uczniów:
1. badania /diagnoza/ zapotrzebowania na działania doradcze prowadzone w szkole,
2. zajęcia warsztatowe służące rozbudzeniu świadomości konieczności planowania rozwoju i kariery zawodowej,
3. zajęcia warsztatowe służące samopoznaniu i określeniu predyspozycji wyznaczających rozwój zawodowy i karierę zawodową, autodiagnozę preferencji
i zainteresowań zawodowych (mocne i słabe strony, zainteresowania, zdolności, predyspozycje, czynniki, jakie należy brać pod uwagę przy wyborze przyszłego zawodu i szkoły),
4. konfrontowanie samooceny uczniów z wymaganiami szkół wyższych i rynku pracy,
5.zajęcia warsztatowe doskonalące umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej i współdziałania,
6.zajęcia warsztatowe służące promowaniu samozatrudnienia,
7. testy samooceny, testy predyspozycji zawodowych, kwestionariusz zainteresowań zawodowych, kwestionariusz preferencji zawodowych.
Działania zawarte w programie realizowane są przez wychowawców
i nauczycieli w trakcie lekcji wychowawczych, lekcji przedmiotowych, spotkań
z zaproszonymi gośćmi oraz na dodatkowych warsztatach prowadzonych przez specjalistów. Program obejmuje następujące obszary działań:
– zajęcia grupowe i indywidualne z uczniami,
– spotkania z rodzicami,
– praca z nauczycielami.
Zespół Szkół Technicznych i Ogólnokształcących im. Henryka Pobożnego w Legnicy współpracuje w zakresie badań predyspozycji zawodowych uczniów z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną nr 2 w Legnicy. Chętni uczniowie mogą również skorzystać z indywidualnych spotkań z doradcą zawodowym w szkole. W razie potrzeb realizacja Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego związana będzie z nawiązaniem współpracy z uczelniami wyższymi, Urzędem Pracy oraz innymi instytucjami.
VI Zadania do realizacji programu:
1) Gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych przez wychowawców, pedagoga szkolnego, nauczycieli zawodu.
2) Wskazywanie osobom zainteresowanym (młodzieży, rodzicom, nauczycielom) źródeł dodatkowej, rzetelnej informacji na temat ofert środowiska w obszarze możliwości dalszego kształcenia i rozwoju.
3) Udzielanie indywidualnych porad edukacyjnych i zawodowych uczniom i ich rodzicom.
4) Prowadzenie grupowych zajęć aktywizujących wspierających uczniów
w świadomym planowaniu kariery i podjęciu roli zawodowej.
5) Kierowanie w sprawach trudnych do specjalistów: doradców zawodowych w poradniach psychologiczno-pedagogicznych i urzędach pracy.
6) Wspieranie rodziców i nauczycieli w działaniach doradczych poprzez organizowanie spotkań szkoleniowo-informacyjnych, udostępnianie im informacji i materiałów do pracy z uczniami.
7) Współpraca z instytucjami wspierającymi działania doradcze tj. z centrami informacji i planowania kariery zawodowej, poradniami psychologiczno – pedagogicznymi, Urzędem Pracy, uczelniami wyższymi, itp.
9) Organizowanie spotkań z pracodawcami, doradcami zawodowymi.
10) Pomoc uczniom w podejmowaniu decyzji dotyczącej wyboru szkoły, dalszego kierunku kształcenia czy zawodu.
11) Monitorowanie losów absolwentów.
VII Efekty:
1) Kształtowanie aktywności zawodowej uczniów.
2) Lepsze przygotowanie młodzieży do wejścia na rynek pracy.
3) Wykształcenie nawyków nieustannego planowania przyszłości i konsekwentnego dążenia do realizacji celu.
3)Pomoc rodzinie w kształtowaniu określonych postaw i zachowań związanych z planowaniem kariery zawodowej ich dzieci.
4) Dostęp do informacji zawodowej dla uczniów, nauczycieli oraz rodziców.
5) Świadome, trafne decyzje edukacyjne i zawodowe.
6) Wzrost mobilności zawodowej absolwentów.
7) Mniej niepowodzeń szkolnych, zniechęcenia, porzucania szkoły, a potem pracy jako konsekwencji niewłaściwych wyborów.
8) Utworzenie na terenie szkoły bazy informacji edukacyjnej i zawodowej oraz zapewnienie jej systematycznej aktualizacji.
VIII Plan Pracy:
- Promocja działań.
- Spotkania informacyjne dla uczniów, rodziców, nauczycieli.
- Stworzenie miejsca informacji.
- Wyposażenie w materiały niezbędne i pomoce do wsparcia.
- Przygotowanie spotkań z wychowawcami.
- Utworzenie w szkolnej bibliotece kącika informacji zawodowej.
- Przeprowadzenie zajęć warsztatowych – rozpoznanie zdolności, cech osobowości.
- Ustalenie harmonogramu działań do realizacji w poszczególnych klasach.
- Prezentacje multimedialne ofert szkół.
- Prezentacje multimedialne zawodów.
- Prezentacje ludzi sukcesu i lokalnych przedsiębiorców.
IX Ewaluacja Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego
Ewaluacja służy ocenie skuteczności funkcjonowania Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego. Odnosi się do wszystkich działań skierowanych do młodzieży: udzielanej informacji, rozmów indywidualnych, pracy grupowej. Zespół wychowawczy przeprowadzi ankietę ewaluacyjną na zakończenie roku szkolnego, której celem będzie pozyskanie informacji zwrotnej na temat jakości oferowanej pomocy doradczej w szkole. Systematyczna ocena efektów pracy, analiza ilościowa i jakościowa ankiet oraz opracowanie wyników spowodują, że uzyskane informacje zwrotne uwypuklą słabe i mocne punkty oferowanych usług doradczych i będą cenną wskazówką w procesie ich ulepszania.